Το κράτος, στην προσπάθειά του να καθυποτάξει την κοινωνία και να εξασφαλίσει τον καθολικό έλεγχό της χρησιμοποιεί διάφορους μηχανισμούς. Απ’ αυτούς ο βασικότερος ίσως μηχανισμός είναι το εκπαιδευτικό σύστημα.
Το σχολείο αν και ντυμένο με τον μανδύα της μόρφωσης και της παιδείας, δεν είναι παρά ένα μέσο εκπαίδευσης στην υποταγή και την υπακοή. Μέσα απ’ αυτό επιδιώκεται η ατροφία της φαντασίας, ο ευνουχισμός της δημιουργικότητας και η περιφρόνηση του ασίγαστου πάθους για ελευθερία.
Μέσα στο σχολείο, το κράτος φροντίζει να αναπαράγονται και να μεταβιβάζονται στους νέους αντιλήψεις που ενδυναμώνουν και στηρίζουν την κυριαρχία. Μέσω διάφορων επιστημών και «αυθεντιών», υποβάλλονται ιδέες στους μαθητές όπως «κοινωνία χωρίς κράτος δεν μπορεί να επιβιώσει», «κράτος ίσον κοινωνία» ή «η εξουσία πάντα θα υπάρχει». Το κράτος διαστρεβλώνει την πραγματικότητα κι από εκφραστής της καταπίεσης παρουσιάζεται προστάτης της ελευθερίας κι ακρογωνιαίος λίθος της κοινωνικής ζωής. Επιπλέον, η κοινοβουλευτική δημοκρατία εκθειάζεται ως η τελειότερη και η πιο δίκαιη μορφή πολιτεύματος και παράλληλα μονοπωλεί η θεώρηση ότι πρέπει η κοινωνία να ακολουθεί ηγέτες, κόμματα ή άλλα αντιπροσωπευτικά σύνολα (ΔΣ, δεκαπενταμελές). Με αυτόν τον τρόπο αποκρύβεται το γεγονός ότι σε μια ανθρώπινη κοινωνία δεν χρειάζεται η εξουσία ούτε οι αντιπρόσωποι κι ότι η κοινωνία μπορεί να αυτοθεσμίζεται, να αυτοοργανώνεται και να λειτουργεί αντιιεραρχικά και ελεύθερα.
Από τρυφερή ηλικία οι άνθρωποι στα σχολεία δέχονται τον ιδεολογικό βομβαρδισμό που στόχο έχει να καλλιεργήσει την εθνική και θρησκευτική συνείδηση. Στο πλαίσιο αυτό συμπεριλαμβάνονται η πρωινή προσευχή, οι θρησκευτικές εικόνες, οι υποχρεωτικές επισκέψεις στην εκκλησία, οι παρελάσεις, η ελληνική σημαία, οι εθνικές εορτές όπως και τα εθνικιστικά παραμύθια και ύμνοι. Αντί να αναζητούν τρόπους απελευθέρωσης, είναι στο συμφέρον των κυρίαρχων οι εξουσιαζόμενοι να είναι προσηλωμένοι σε μεταφυσικά είδωλα, σε σύμβολα και ψευδαισθήσεις και την κριτική τους για τα καθημερινά κοινωνικά προβλήματα να την αντικαθιστούν με προσευχή και με τη δουλική συσπείρωση πίσω από εθνικά σύμβολα (κατασκευάσματα του έθνους-κράτους). Ουσιαστικά, λοιπόν, οι γνώσεις και η «μόρφωση» που απλόχερα προσφέρονται στο σχολείο δεν είναι παρά η φωνή της κυριαρχίας στους μελλοντικούς υπηκόους της. Οι γνώσεις δεν προσφέρονται για την αφύπνιση των συνειδήσεων ή για την καλλιέργεια της ανθρώπινης προσωπικότητας αλλά προσφέρονται για την επίτευξη της απαιτούμενης κατάρτισης, για την κατασκευή υπηκόων, γραναζιών στη μηχανή του παγκόσμιου συστήματος εκμετάλλευσης ανθρώπων και φύσης.
Το σχολείο ως μέρος μιας γενικότερης κοινωνικής πραγματικότητας δε θα μπορούσε να δομηθεί διαφορετικά απ’ τη στιγμή που όλα στην κοινωνία οργανώνονται έτσι ώστε να εξυπηρετούν τα συμφέροντα του κράτους και του κεφαλαίου. Και φυσικά ένας χώρος όπου συγκεντρώνονται παιδιά, «αδιαμόρφωτα ακόμα ως προσωπικότητες», είναι το ιδανικό πεδίο δράσης για να μπορέσει το κράτος να επιβληθεί και να εδραιωθεί στις συνειδήσεις τους.
Η εκπαιδευτική διαδικασία είναι στην ουσία μια διαρκής πνευματική καταστολή, ένας ψυχολογικός πόλεμος, μια προσπάθεια υποταγής της συνείδησης και της ζωής στην εξουσία. Γι’ αυτό το εκπαιδευτικό σύστημα δομείται από διάφορες τεχνικές πειθάρχησης και ελέγχου, όπως είναι ο θεσμός των απουσιών, των πειθαρχικών ποινών και η συνεχής αξιολόγηση και εξετάσεις.
Ο αυταρχικός θεσμός των απουσιών και της υποχρεωτικής παρακολούθησης είναι ο πιο μισητός για τους μαθητές αφού επιβάλλεται καθολικά στον προσωπικό τους χρόνο, ανάγοντας την παρακολούθηση του σχολικού προγράμματος ως το σημαντικότερο μέρος της ζωής τους. Οι μαθητές υποχρεώνονται να υπόκεινται σε βομβαρδισμό πληροφοριών και σε κηρύγματα για ατέλειωτες «διδακτικές» ώρες καθώς οποιαδήποτε απείθεια προς αυτό το πρόγραμμα επιφέρει κυρώσεις. Τα παιδιά εκτός από πνευματικά περιορίζονται και σωματικά αφού περνούν τις περισσότερες ώρες καθισμένα και κλεισμένα σε αίθουσες, ζητούν την άδεια για να σηκωθούν ή να βγουν έξω και προαυλίζονται σε συγκεκριμένα χρονικά διαστήματα (όπως ακριβώς και οι φυλακισμένοι).
Ο θεσμός των αποβολών, είναι μια τιμωρία για να φοβίσει και να τρομοκρατήσει τους μαθητές και τις μαθήτριες, αλλά εκτός από εκβιαστικά λειτουργεί και σαν εύκολη λύση για να απαλλαγούν προσωρινά ή μόνιμα οι καθηγητές από αυτούς που αρνούνται το ρόλο που θέλουν να τους επιβάλλουν, που αμφισβητούν τον επιμορφωτικό ρόλο των εκπαιδευτικών ή συνολικά την διαδικασία εκπαίδευσης. Οι αποβολές βασίζονται στην ίδια λογική που χρησιμοποιεί ευρέως το κράτος για να καταστέλλει, να απομονώνει και να τιμωρεί όσους αρνούνται να συμβιβαστούν με τις επιταγές του στη γενικότερη κοινωνική ζωή.
Η καθημερινή αξιολόγηση, τα διαγωνίσματα και οι εξετάσεις αποτελούν άλλη μία αντιπαιδαγωγική διαδικασία. Με την πρόφαση της βελτίωσης αποσκοπούν στο να πειθαρχήσουν αλλά και να διαχωρίσουν τους νέους ανθρώπους σε «καλούς και κακούς», «έξυπνους και βλάκες», «μελετηρούς και τεμπέληδες», «ικανούς κι ανίκανους» ∙ ταμπέλες που ίσως να συνοδεύουν τους μαθητές και τις μαθήτριες και στους εργασιακούς χώρους. Επίσης αυτός ο θεσμός αναπαράγει τον ανταγωνισμό μεταξύ των εξεταζόμενων υπονομεύοντας κάθε έννοια συνεργασίας, προωθεί την εξατομίκευση και σπέρνει την αντιπαλότητα μεταξύ τους αποπροσανατολίζοντας τους από τον κοινό τους αντίπαλο (σύστημα εκμετάλλευσης κι εκφραστές του). Η αλληλεγγύη υποσκάπτεται, η συνεργασία κι η αλληλοβοήθεια ισοδυναμούν με κλεψιά.
Αν ο εξουσιαστικός χαρακτήρας της εκπαίδευσης καταδεικνύεται κάπου καθαρά, είναι στη σχέση των μαθητών με τους εκπαιδευτικούς, τους κρατικούς λειτουργούς δηλαδή που συνειδητά ή όχι εξυπηρετούν τους σκοπούς του κράτους μέσα στα σχολεία. Η καθηγητική αυθεντία είναι η προσωποποίηση της καταστολής στο σχολικό χώρο. Ανεξάρτητα απ’ τις όποιες παιδαγωγικές θεωρίες και τεχνικές υπάρχουν σε συνδυασμό με την ευγενική διάθεση του δασκάλου, η σχέση του με τους μαθητές θα συνεχίζει να είναι μια εξουσιαστική σχέση, όπου ο εκπαιδευτής θα διατάζει τον εκπαιδευόμενο. Η υπακοή και η πειθάρχηση των μαθητών είναι η ιδανική κατάσταση για τους εκπαιδευτικούς και θα την επιδιώξουν είτε έμμεσα είτε άμεσα. Η τυφλή υπακοή στον δάσκαλο και η ιεραρχία των σχέσεων θα διδάξει το πνεύμα της υποταγής και της συμμόρφωσης αντί για το πνεύμα της αντίρρησης, της άρνησης και της κριτικής αμφισβήτησης. Αυτό το εξουσιαστικό πρότυπο που υποβάλλεται στους μαθητές ,αναπαράγεται από τους ίδιους μετέπειτα στην καθημερινότητα, στις προσωπικές σχέσεις, στους χώρους εργασίας (εργοδότης-εργαζόμενος).
Αυτό που τελικά διακυβεύεται μέσα στα σχολεία είναι η ελευθερία των μαθητών/τριων ως ανθρώπων, πέρα από τον επιβεβλημένο ρόλο του μαθητή και της μαθήτριας. Η ελευθερία δεν είναι διαπραγματεύσιμο μέγεθος, είναι κατάσταση που δεν μπορεί να οριστεί σχετικά ή μερικά άλλα μόνο απόλυτα. «Κι αν δεν διεκδικήσεις την ελευθερία σου, κανείς δεν πρόκειται να στην παραχωρήσει. Αλλά κι αν δεχτούμε πως σας δίνουν ελευθερία, τότε έχετε να κάνετε με απατεώνες που δίνουν παραπάνω απ’ όσα έχουν. Γιατί δεν σας δίνουν τίποτα δικό τους παρά κλεμμένη πραμάτεια, τη δική σας ελευθερία σας δίνουν, αυτή που θα έπρεπε να πάρετε μόνοι σας. Και σας τη δίνουν ακριβώς για να μην την πάρετε μόνοι σας και θελήσετε μάλιστα να τους ζητήσετε και το λόγο για την κλοπή και την απάτη. Είναι αρκετά πανούργοι για να ξέρουν πως η ελευθερία παραχωρημένη δεν είναι ελευθερία.» (Στίρνερ). Η κοινωνία και οι θεσμοί της δομούν μια απέραντη φυλακή και μόνο μέσα από την καταστροφή των εξουσιαστικών αυτών δομών θα μιλάμε για πραγματική κοινωνική ελευθερία. Ελευθεριακή παιδεία μπορεί να υπάρξει μόνο με την καταστροφή κάθε μορφής εξουσίας ανθρώπου από άνθρωπο. Κάθε προσπάθεια βελτίωσης της παρούσας κατάστασης εγγυάται μια φυλακή φαινομενικά με καλύτερους όρους «Δεν ζητάμε περισσότερη ελευθερία αυτή την δίνουν στους σκλάβους όταν μακραίνουν τις αλυσίδες τους. Θέλουμε την κατάργηση της αλυσίδας.»(Α.Μπονάνο).
Τα σχολεία δεν μπορούν να οικειοποιηθούν ειρηνικά από τους μαθητές, γιατί το κράτος ως μοναδικός νόμιμος εκφραστής της βίας δεν θα επέτρεπε ποτέ να χάσει αμαχητί το έδαφος. Οι τρόποι για να σαμποταριστεί η εκπαιδευτική διαδικασία είναι πολλοί κι εναπόκεινται στη φαντασία κι ευρηματικότητα των μαθητών/τριών. Τα σχολεία καταλαμβάνονται, καταστρέφονται επειδή το σχολείο αποτελεί ένα ισχυρό όπλο στα χέρια του κράτους, μια βιομηχανία μαζικής πλύσης εγκεφάλου. Μέσα σ’ αυτό αναπαράγεται ο λόγος της κυριαρχίας, η αποβλάκωση, η υποταγή, η ρουφιανιά. Παράλληλα νομιμοποιείται στις συνειδήσεις των νέων ανθρώπων το παράδοξο των αντιφάσεων της κοινωνικής πραγματικότητας. Από τη μια η αδηφάγος κατανάλωση, το θέαμα, η εθελοδουλία, η αιμοβόρος ανάπτυξη, τα αφεντικά, το χρήμα, οι μετοχές, οι μπάτσοι, οι τράπεζες, η ιδιοκτησία, ο ρατσισμός, το κράτος και οι νόμοι του κι από τη άλλη η κοινωνική αδικία κι ανισότητα, η αλλοτρίωση, η καταστολή, οι πεινασμένοι, η καταπίεση, οι φυλακές, τα εργασιακά κάτεργα, η ανεργία, τα ναρκωτικά, η καταστροφή της φύσης, οι κατατρεγμένοι μετανάστες και τόσα άλλα.
Στον πόλεμο όμως για την απαλλαγή από όσους μας εξουσιάζουν θα χρειαστεί να δώσουμε μάχες σήμερα αύριο και παντού. Ας εξεγερθούμε λοιπόν… Να καταλάβουμε τα σχολεία κι ας τα μετατρέψουμε σε εστίες αντίστασης ενάντια στην κυριαρχία. Αντίσταση με οποιοδήποτε μέσο μέσα στα σχολεία και παντού, γενικευμένη ανυπακοή κι απειθαρχία. Δεν απαιτούμε τίποτα από καμιά εξουσία, δεν αναγνωρίζουμε καμιά αυθεντία , επιζητούμε την καταστροφή τους.
Η ΣΥΓΚΡΟΥΣΗ ΜΕ ΟΤΙ ΜΑΣ ΚΑΤΑΠΙΕΖΕΙ ΑΝΟΙΓΕΙ ΤΟ ΔΡΟΜΟ ΓΙΑ ΕΛΕΥΘΕΡΗ ΖΩΗ.
Η ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΟΠΛΟ ΜΑΣ!
