Στους «κύκλους» των αγωνιζόμενων ανθρώπων για την κοινωνική απελευθέρωση το ζήτημα της βίας είναι κάτι το πολυσυζητημένο και αναλυμένο με διάφορους τρόπους, παρ’ όλα αυτά ανεξάντλητο. Φυσικά είναι και ένα ζήτημα που συζητιέται από πολλούς, σε πανεπιστήμια, ΜΜΕ, σχολεία κτλ. Είναι σημαντικό όμως να δούμε από πού ξεκινά και πού θέλει να καταλήξει αυτός που ασχολείται με το θέμα, από ποια θέση και ποιος είναι ο λόγος που το κάνει.
Για παράδειγμα, καθημερινά ακούμε διάφορους μισθοφόρους τυχοδιώκτες να μιλούν για τη «βία», να καταδικάζουν τη βία «απ’ όπου κι αν προέρχεται» και να προτείνουν τρόπους για το πώς θα παταχθούν τα φαινόμενα βίας. Μιλάμε για τις γνωστές φιγούρες κάποιου δημοσιογράφου, κάποιου πολιτικού, ενός ακαδημαϊκού ή μπάτσου που παρελαύνουν καθημερινά στα ΜΜΕ και οι απόψεις τους είναι ένα συνοθύλευμα υποταγής που αποσκοπεί στην διατήρηση και αναπαραγωγή των συνθηκών εκμετάλλευσης.
Η παραπληροφόρηση που κάνει η κυριαρχία μέσω των ΜΜΕ, μιας ακαδημαϊκής ή μιας σχολικής αίθουσας είναι ξεκάθαρο ότι δεν αποσκοπεί πουθενά αλλού παρά στο να ορίσουν πράγματα και καταστάσεις όπως τους συμφέρει. Μπορεί οι θιασώτες της εξουσίας να έχουν τους λόγους και τα δυνατά μέσα να επιβάλουν τις απόψεις και τα θέλω τους στα μυαλά πολλών ανθρώπων, αλλά σίγουρα όχι σε όλους και σίγουρα όχι στα δικά μας μυαλά.
Από την άλλη όσοι αγωνίζονται για την ατομική και κοινωνική απελευθέρωση έχουν άλλο λόγο που συζητάνε το θέμα, άρα τα επιχειρήματα που χρησιμοποιούν και τα συμπεράσματα που βγάζουν δεν θα πρέπει να έχουν κάποια πολιτική, οικονομική ή άλλου είδους σκοπιμότητα αλλά να βοηθούν στην επίτευξη του αρχικού στόχου.
Λοιπόν τι είναι βία; Η βία δεν είναι μια έννοια καλή ή κακή. Η βία είναι άμεσα συνδεδεμένη με την ίδια τη ζωή πάνω στη γη. Δεν μπορεί να αγνοηθεί, ούτε να εξαλειφτεί. Πέραν από το καλό και το κακό μιας ηθικής δεοντολογίας, η βία είναι στοιχείο της φύσης και της ζωής του ανθρώπου. Έπαιξε τόσο καταλυτικό ρόλο στην πορεία της ανθρωπότητας που χαρακτηρίστηκε ως «η μαμή της ιστορίας» ή ότι «ο πόλεμος είναι ο πατέρας των πάντων». Επίσης κάποιες μορφές βίας μπορεί να ήταν κάποτε αποδεκτές και σήμερα να μην είναι ή σε κάποιο σημείο του πλανήτη να είναι αποδεκτές και εδώ να μην είναι, όπως και το αντίστροφο.
Υπάρχουν πολλές μορφές βίας αλλά δεν είναι του παρόντος να ασχοληθούμε με αυτές γενικά και αόριστα. Συνοψίζουμε σε δύο «κατηγορίες» που καθορίζονται από το ποιός ασκεί τη βία. Τη βία που ασκεί κάποιος (υποκείμενο, θεσμός, μηχανισμός) από θέση εξουσίας και τη βία που ασκούν αυτοί που εξεγείρονται, που θέλουν να παραβιάσουν και να καταργήσουν την καταπίεση που δέχονται (αντιβία). Το γεγονός ότι η βία υπήρξε, υπάρχει, και θα υπάρχει δεν είναι ο λόγος για τον οποίο χρησιμοποιείται ως ένα ακόμη μέσο αγώνα, αλλά στηρίζεται σε συνειδητή επιλογή και όχι σε νομοτελειακές αντιλήψεις.
Η χρήση βίας ενάντια σε κάθε είδους εξουσία που δεν μπορεί να καταργηθεί με άλλο μέσο δεν είναι παρά δίκαιη επιλογή όσων καταπιέζονται. Φυσικά δεν μπορεί να μας βρει σύμφωνους η πρακτική του βασανισμού ή βιασμού που είναι πρακτικές εξουσιαστικές και μακριά από τον τρόπο που αντιλαμβανόμαστε τον αγώνα και τη ζωή.
Συγκεκριμένα, απέναντι στην οργανωμένη βία του κράτους (τρομοκρατία),στους μηχανισμούς και τα υποκείμενά του, δεν υπάρχει κανένας ηθικός ενδοιασμός για το αν θα πρέπει να κάνουμε χρήση βίαιων μέσων και να καταστρέψουμε την κυριαρχία τους। Το κράτος κατέχει τη νομιμότητα της μονοπώλησης της βίας έχοντας στην κατοχή του κατασταλτικές δυνάμεις, αστυνομία και στρατό που μπορεί να χρησιμοποιηθούν εναντίον όποιου πράττει έξω από τα επιτρεπτά όρια. Με την απειλή και την χρήση της βίας το κράτος προσπαθεί να εξασφαλίσει την τάξη και να επιβάλλει τη λειτουργία του καπιταλιστικού συστήματος και των θεσμών του που είναι και οι ίδιοι μια μορφή «παγιωμένης» βίας. Οι εργασιακοί χώροι, τα σχολεία, το χρηματοπιστωτικό σύστημα, το στεγαστικό-ιδιοκτησιακό, το φορολογικό σύστημα, η εμπορευματική μορφή των τροφίμων και όλων των αγαθών, οι νόμοι, οι πόλεις-εργοστάσια, η διαμεσολάβηση των κομμάτων και των ΜΜΕ είναι μέσα που παράγουν ή ασκούν καθημερινά βία. Βία που μπορεί να χαρακτηριστεί διανοητική και ψυχολογική απ’ τη στιγμή που εξαναγκαζόμαστε να ζούμε σ ΄ ένα περιβάλλον φόβου, αποξένωσης και ασημαντότητας . Αυτοί οι θεσμοί και μηχανισμοί μπορεί να μην κρατάνε γκλοπ για να βαρέσουν αλλά παρόλα αυτά ασκούν και σωματική βία. Η περιστολή του χώρου και του χρόνου όπου οι σωματικές δυνατότητες εγκλωβίζονται είναι σωματική βία. Κάθε μορφή καθυπόταξης του ανθρώπινου σώματος σε σχέση με τις ανάγκες και τις δυνατότητες του καθενός είναι σωματική βία, μια «ήπια» μορφή βασανιστηρίου (φυλακές, εργασιακοί χώροι, σχολικές αίθουσες, πόλεις).
Η αγαπημένη φράση των δημοσιογράφων και των κομματικών στελεχών «καταδικάζουμε τη βία από όπου κι αν προέρχεται» είναι ακόμα μια γελοία προπαγάνδα που προσπαθεί να κατευθύνει την κοινωνία ενάντια σε κάθε ανατρεπτική δράση και επιθετική κίνηση κατά της κυριαρχίας. Τους συμφέρει να αγνοούν την βία που απορρέει από το σύστημα και την εξουσιαστική πρακτική που υποστηρίζουν, απαιτώντας να συμμορφωθούμε σε συνθήκες εκμετάλλευσης. Η κυριαρχία καταπιέζει, ελέγχει, παρακολουθεί, βασανίζει, σκοτώνει καθημερινά με πολλούς τρόπους, καταστρέφει τη φύση, σπέρνει ιούς και παράλληλα φυλακίζει και εξοντώνει όσους σταθούν απέναντι στις εντολές της. Αυτή είναι μια πραγματική καθημερινή συνθήκη που θέλουν να αποδεχτούμε όσοι κάνουν κρατική προπαγάνδα από οποιοδήποτε πόστο.
Η χρήση βίας είναι ένα μέσο για όσους αγωνίζονται για την καταστροφή του κράτους και την κοινωνική ελευθερία. Η χρήση βίας δεν είναι το καθοριστικό μέσο ούτε υπάρχει κάποιο καθοριστικό μέσο αγώνα. Ο φετιχισμός της βίας δεν είναι παρά μια απολιθωμένη αντίληψη και πρακτική. Όλα τα μέσα που βοηθούν τον σκοπό συνδυάζονται επειδή είναι αναγκαία εξίσου. Τα μέσα και οι πρακτικές του αγώνα για την κοινωνική απελευθέρωση χαρακτηρίζονται από ποικιλομορφία και πολυμορφία ασχέτως αν η προπαγάνδα της κυριαρχίας θέλει να διαστρεβλώνει νοήματα και καταστάσεις παρουσιάζοντας μονόπλευρα τα γεγονότα.
Κάποιοι μπορεί να επιμένουν, γιατί βία; Επειδή κανένας εξουσιαστής δεν θα εγκαταλείψει την θέση του οικιοθελώς. Επειδή όταν «τρως απανωτά χαστούκια» είναι καθήκον σου να αντισταθείς, όταν το κράτος δολοφονεί η αξιοπρέπεια σου προτάσσει την άμεση σύγκρουση.
Ιδεολογίες και πρακτικές παθητικής αντίστασης και μη βίας στερούν από όσους θέλουν να αντισταθούν το πραγματικό συστατικό της εξέγερσης. Σιωπηλές διαμαρτυρίες σαν αυτές που επακολουθήσαν στην πλατεία συντάγματος μετά τις πυρκαγιές των τελευταίων χρόνων, κλείνουν έξυπνα το μάτι στα σχέδια του κράτους. Είναι μορφές «αγώνα» που θα ήθελε κάθε εξουσιαστής, όπου η οργή και η θέληση για ανατροπή χάνεται σε μια ανώδυνη για την εξουσία φιέστα.
Σημαντικό είναι να πούμε ότι όποιος χρησιμοποιεί βία (αλλά και όποιο άλλου μέσου) είναι αναγκαίο να είναι πέρα για πέρα προσεκτικός και υπεύθυνος σε ότι κάνει. Γεγονότα σαν αυτό της 5ης Μάη στην Μαρφιν μας βρίσκουν αντίθετους και εχθρικούς απέναντι τους.
Θα θέλαμε στο σημείο αυτό να κάνουμε μια αναφορά στη λογική της «απαντητικής βίας». Η δράση ενάντια σε ότι μας καταπιέζει δεν έχει τη μορφή ερωτοαπαντήσεων. Τη βία την δεχόμαστε από την πρώτη μέρα της ζωής μας. Η δράση δεν μπορεί να περιορίζεται στο να απαντά σε συγκεκριμένες κινήσεις της κυριαρχίας, αλλά να αντιμετωπίζει την ολότητα της υπόθεσης της με την κατάλληλη οργάνωση. Δεν περιμένουμε μια αφορμή ή ένα επικοινωνιακό λάθος του κράτους για να δράσουμε, οι λόγοι υπάρχουν εδώ και καιρό.
Σχετικά με την εξέγερση του Δεκέμβρη του ’08 και το ζήτημα της βίας, είδαμε ότι υπήρξε άμεση συνάφεια. Οι συγκρούσεις με τους μπάτσους, οι μεγάλες σε έκταση καταστροφές σε κρατικά κτήρια, τράπεζες και εμπορικά κέντρα σε όλη την Ελλάδα αλλά και επιθετικές ενέργειες σε άλλες χώρες από συναγωνιστές ήταν αυτά που στην ουσία στρίμωξαν τους κυρίαρχους. Φυσικά μεγάλο ρόλο τις μέρες εκείνες είχε και η συσπείρωση κόσμου γύρω από εγχειρήματα αδιαμεσολάβητης-αντιεξουσιαστικής έκφρασης και δράσης όπως οι καταλήψεις και συνελεύσεις που έγιναν σε διάφορα κτίρια και γειτονιές σε όλη την Ελλάδα.
Σήμερα βρισκόμαστε μπροστά σε μια ολομέτωπη επίθεση της κυριαρχίας. Με όχημα την λεγόμενη οικονομική κρίση το κράτος επιβάλλει νέους όρους εκμετάλλευσης που οδηγούν στην εξαθλίωση μια μεγάλη μερίδα της κοινωνίας. Άνθρωποι αυτοκτονούν λόγω των χρεών, εργαζόμενοι απολύονται ή εκβιάζονται για απόλυση, τα επιδόματα σε ευπαθείς ομάδες περικόπτονται και ένα σωρό άλλα κοινωνικά προβλήματα αναπτύσσονται εξαιτίας της ανέχειας που δημιουργεί η κυριαρχία. Ταυτόχρονα πραγματοποιούνται συλλήψεις, φυλακίσεις και συκοφαντούνται οι κοινωνικές αντιστάσεις(από τα ΜΜΕ). Η βία κάθε είδους που ασκεί η κυριαρχία είναι καθημερινή και ακατάπαυστη, διαμορφώνοντας συνθήκες αφόρητες ακόμα και για επιβίωση. Εμείς από την μεριά μας δεν θα πάψουμε να διεκδικούμε την ζωή και την ελευθερία με κάθε μέσο. ΕΙΜΑΣΤΕ ΚΑΙ ΘΑ ΕΙΜΑΣΤΕ ΑΠΕΝΑΝΤΙ ΤΟΥ!